Tag: Matteo Garrone

Pentameron

Kilka baśni, trzy królestwa oraz opowieści pełne mroku, tajemnicy. Akcja skupia się na trzech postaciach: królowej pragnącej dziecka, monarchę pełnego chuci oraz króla mieszkającego z córką, co dba bardziej o pchłę niż o dobro swojego dziecka. Bardzo luźno te opowieści się wiążą ze sobą, które Matteo Garrone spaja ze sobą wizualnie.

pentameron1

Te trzy opowieści są zdecydowanie inne niż typowe, klasyczne baśni spod znaku Disneya. Bliżej tutaj do „Labiryntu fauna” czy opowieści braci Grimm, co Garrone wykorzystuje całkowicie. Wszystkie te wątki są bardzo luźno poprowadzone, gdzie przeskakujemy z tych wątków, by potem do niego wrócić. Tak naprawdę to bardzo tajemnicze kino, pełne mroku, surowości, czarów oraz czegoś między wystawnością a surowością. Scenografia z jednej strony robi imponujące wrażenie, ale z drugiej jest ono bardzo oszczędne, co jest dość zaskakujące. Co jest jeszcze dziwniejsze, poza inspiracjami (m.in. „Książę i żebrak” czy „Shrekiem”), to wszystko trzyma się kupy i parę razy reżyser wodzi za nos, ale jednocześnie unika osądzania bohaterów. Każda z postaci ulega swoim pragnieniom, pożądaniom (miłość, uroda, książę, dziecko) i musi za to zapłacić pewną cenę. A to jedna z dwóch brzydkich sióstr, nagle zostaje przemieniona w przepiękną kobietę, a więź między nimi zaczyna słabnąć, narodzone dziecko królowej spotyka swojego „sobowtóra” urodzonego tego samego dnia (służącej) w sposób równie „magiczny”, co on sam, zaś księżniczka marząca romantycznej miłości zostaje wydana za mąż… olbrzymowi, na skutek pewnego zadania.

pentameron2

Nawet jeśli pojawia się humor, jest on bardzo smolisty. Garrone pozwala sobie na wiele, historia jest prowadzona nieszablonowo, posiadając bardzo specyficzny klimat. Poczucie niezwykłości potęguje piękna muzyka Alexandre’a Desplata oraz wysmakowanymi zdjęciami. Niektóre kadry jak podwodna walka z morskim potworem, przypomina bardzo stare filmy przygodowe (zwłaszcza, że nasz śmiałek nosi strój przypominający… nurka głębinowego). A wszystko zostaje połączone w finale.

pentameron3

To wysmakowane kino byłoby jedynie pustą wydmuszką, gdyby nie cudownie dopasowani aktorzy. Wrażenie robi niesamowita Salma Hayek jako konsekwentna, zachwycająca i pełna majestatu monarchini, pragnąca dziecka oraz próbująca go kontrolować. Zaskakuje John C. Reilly w bardziej poważnej roli, tylko szkoda, że pojawia się tak krótko. Troszkę humoru wnosi za to niebezpiecznie „postrzelony” Toby Jones, który dość dziwnie okazuje swoje uczucia córce Violet (świetna Bebe Cave). Z kolei drugi plan jest równie wyrazisty, pełen takich postaci jak tajemniczy nekromanta (Franco Pistoni), trupa cyrkowa czy olbrzymi ogr (Guillaume Delaunay).

pentameron4

Jaki jest „Pentameron”? To baśń idąca swoją własną ścieżką, chociaż opierając się na klasycznych motywach. Surowa, brudna, brutalna i niebojąca się pokazywać krwi, z drugiej strony bardzo wyrafinowana wizualnie i zmuszającego widza do samodzielnego myślenia. Takie rzeczy to tylko w Europie.

7/10

Radosław Ostrowski

Gomorra

Mafia kojarzy się głównie albo z honorowymi przestępcami zabijającymi w imię rodziny, honoru, przyjaźni albo bezwzględnymi gangsterami za nic mającymi ludzkie życie i poczucie przyzwoitości. Ten pierwszy został spopularyzowany przez takich amerykańskich twórców jak Francis Ford Coppola czy Brian De Palma, drugi kojarzy się raczej z Martinem Scorsese. Jednak najbardziej realistyczne filmy o włoskiej mafii robią… Włosi. Przekonałem się o tym, gdy trafiłem na głośną „Gomorrę”.

gomorra1

Na początku było słowo, a dokładniej książka Roberto Saviano – zapis śledztwa prowadzonego przez wiele, wiele lat. Za jej opublikowanie mafia wydała wyrok śmierci na autorze. To jednak nie przestraszyło debiutującemu Matteo Garrone, by zmierzyć się z tą potencjalna bombą. Co więcej, zatrudnił Saviano jako jednego z autorów scenariusza. Właściwie trudno opisać ten film, bo to zbiór pięciu opowieści, gdzie mafia pojawia się w tle. Przeskakujemy z wątku na wątek, by zobaczyć pełny włoski krajobraz.

gomorra4

Kogo tutaj mamy? Jest Toto (Salvatore Abruzzese) – młody chłopiec, który otoczony jest kumplami powiązanymi z gangsterką i sam chce do nich się przyłączyć. Dwaj kumple: Marco (Marco Macor) i Ciro (Ciro Petrone), zafascynowani „Człowiekiem z blizną”, pyskaci, krnąbrni i nieposłuszni, co nie podoba się jednemu z szefów. Dochodzi nawet do tego, że kradną ich broń. Jest też krawiec Pasquale (Salvatore Cantalupo), którego szef ma powiązania z gangsterami. Mężczyzna zgadza się (w tajemnicy) uczyć swojego fachu konkurencji z Chin. Poza tym kręci się roznoszący pieniądze mieszkańcom bloku don Ciro (Gianfelice Imparato). Wśród jego „podopiecznych” jest Maria (Maria Nationale) – żona jednego z bonzów, mieszkająca z synem, który zdradzi. A na samym szczycie tej hierarchii stoi Franco (Toni Servillo), zajmujący się zwożeniem śmieci. Pomaga mu w tym nowy protegowany – Roberto (Carmine Paternoster), syn starego znajomego mężczyzny.

gomorra3

Pierwsze, co rzuca się w oczy filmu Garrone to surowa, paradokumentalna stylistyka. Ujęcia z ręki, nieostre kadry to tworzy bardzo chropowany klimat, przedstawiający jak głębokie są macki gangsterów, dla których liczy się tylko forsa. Bo forsa to władza, a tej nigdy nie ma się dość. Chcesz się wycofać? Jesteś z nami albo przeciw nam, śmierć pojawia się przypadkowo i gwałtownie, nie można być na nią przygotowany. Sceny egzekucji oraz morderstw mrożą swoją dynamiką i nieprzewidywalnością. Może się to zdarzyć podczas jazdy samochodem, może być skutkiem otwarcia drzwi i zaufania albo zdrady czy zaplanowanej intrygi. Tutaj każdy szaraczek w tej bezwzględnej pustyni próbuje przetrwać. Ta wizja przeraża, pod warunkiem, że będziecie chcieli dotrwać do samego końca.

gomorra2

Tylko jedna rzecz mi przeszkadzała – chaotyczność i przeskakiwanie z wątku na wątek. Na początku można poczuć się zdezorientowanym, to jednak przechodzi. Reżyser wymaga dużego skupienia, bo przeoczenie jednego szczegółu może doprowadzić do jeszcze większego chaosu. I mamy jeszcze kompletnie nieznane (poza znanym z filmów Sorrentino Tonym Servillo) twarze, co też zmusza do skupienia na historiach. Nie zmienia to faktu, że jest to mocna, brutalna demitologizacja gangsterskiego mitu, zrealizowana w ojczyźnie gangsterów. Trzyma to za gardło i nie pozwala o sobie zapomnieć.

7,5/10

Radosław Ostrowski