Samotny detektyw McQ

Po sukcesach „Bullitta” oraz „Brudnego Harry’ego” filmy policyjne zaczęły łapać drugi oddech, tworząc nowy typ stróża prawa. Człowieka silnego, balansującego na granicy prawa, nie będącego na żadnej politycznej smyczy. Swoją wariację inspektora Callahana postanowił stworzyć sam John Wayne w jednej ze swoich ostatnich ról, zatrudniając weterana od kina akcji Johna Sturgesa. Tak narodził się „Samotny detektyw McQ”, czyli powolny kryminał z odrobiną akcji.

Film zaczyna się tajemniczo, gdzie widzimy starszego faceta zakładającego okulary oraz jeżdżącego po mieście. Po drodze zabija dwóch policjantów i – idąc do jadłodajni – odkrywamy, że on sam jest policjantem. Wychodząc podrzuca coś do przyjeżdżającego auta, by następnie… dostać kulkę w plecy. Wiadomość ta mocno szokuje jego partnera, detektywa Lona McQ (John Wayne). Gliniarz mieszka na łodzi, jeździ bardzo starym autem i jest starym rozwodnikiem. Przy okazji ktoś próbuje go zabić, ale nie z nim te numery. I nawet podejrzewa kto może stać za morderstwem – niejaki Manny Santiago (Al Lettieri). Oficjalnie – biznesmen, nieoficjalnie – handlarz narkotyków. Problem w tym, że nie ma na to żadnych dowodów, lecz dla McQ to nigdy nie był problem. Próbuje wybadać sprawę i przy okazji dowiaduje się, że przygotowany jest skok.

Historia prowadzona jest o wiele wolniej niż można się było spodziewać. Z drugiej strony grający główną rolę Wayne miał już 67 lat i nie było tu już miejsca na bieganie oraz gonienie fizyczne. Jednak to powolne tempo daje spore miejsca dla całkiem niezłych dialogów, odrobiny humoru. Sturges zadziwiająco sprawnie odkrywa kolejne elementy układanki, gdzie podrzuca kolejne tropy oraz postacie (w tym dwójkę informatorów). Czuć tutaj klimat epoki, w tle gra bardzo intensywny jazz w stylu Lalo Schifrina czy Davida Shire’a (dla mnie najjaśniejszy punkt filmu), zaś całość jest pozbawiona zbędnych wątków. Wybijają się też dwa świetne pościgi samochodowe (jeden za wozem pralni, drugi w finale na plaży), nie brakuje strzelania, a zakończenie jest mocne oraz satysfakcjonujące.

Równie aktorsko jest bardzo solidnie. Wayne ma już swoje lata i jest o jakieś 10 lat za stary do tej postaci. Aczkolwiek jego szorstkość, bezkompromisowość oraz odrobina sprytu może budzić sympatię. Dla mnie najmocniejszym punktem jest Lettieri, najbardziej znany z roli Solozzo w „Ojcu chrzestnym”. Bardzo opanowany gangster, która ma w zasadzie jedną mocną scenę, lecz cały czas dominuje ekran. Cholernie dobrze wypadają na drugim planie David Huddlestone (prywatny detektyw „Pinky”), Diana Muldaur (wdowa po zastrzelonym gliniarzu, Lois Boyle) oraz Collene Dawhurst (informatorka Myra, była narkomanka).

Jeden z ostatnich filmów Sturgesa może nie jest najlepszym policyjnym kryminałem z lat 70. i nie dorasta „Bullitowi”, „Brudnemu Harry’emu” czy „Francuskiemu łącznikowi”. Niemniej jest to bardzo kompetentnie wykonany film, z paroma mocnymi scenami akcji, fantastyczną muzyką oraz pewną ręką reżysera. Może z dzisiejszej perspektywy trochę staroświecki, jednak zapewnia bardzo przyzwoitą rozrywkę.

6,5/10

Radosław Ostrowski

Poszukiwacze

Ethan Edwards – dziwny to człowiek. Niby od trzech lat wojna secesyjna dobiegła końca, ale dopiero teraz postanowił wrócić do domu. I to nawet nie własnego, tylko swojego brata. ich dzieciom daje prezenty i wydaje się porządnym gościem. Jedynie krzywo patrzy na ich adoptowanego syna Martina, w którego żyłach płynie troszkę krwi Indian. Pewnego dnia ginie bydło sąsiada, więc Ethan razem ze Strażnikami Teksasu wyrusza wybadać sprawę. Ale kiedy wraca, domostwo zostaje spalone do ziemi, ciała rodziny… oprócz ich córki Debbie. Wtedy Ethan niczym Liam Neeson wyrusza na polowanie, by odbić dziecko z rąk Indian. Po drodze mordując ich, a jakżeby inaczej. Nawet jeśli miałby to zrobić sam.

poszukiwacze1

John Ford to jeden z tych reżyserów, którzy zbudowali podwaliny klasycznego westernu. I to on uczynił Johna Wayne’a ikoną tego gatunku. Oglądając „Poszukiwaczy” z 1956 roku, może się wydawać, że wiemy czego należy się spodziewać. Że będzie grała jakaś gitarowa ballada na początku filmu, że będą przepiękne krajobrazy, że będą strzelaniny oraz pościgi z Indianami w tle. I początkowo wydaje się iść sprawdzonymi tropami, ale pojawiają się pewne pęknięcia. Wszystko z powodu bohatera granego przez Wayne’a. Aktor stworzył tutaj zaskakująco mroczną postać, której motywacja nie wydaje się taka oczywista. Naprawdę chce odbić bratanicę? A może to tylko pretekst do dokonania krwawej rzeźni oraz masakry? Niemal do samego końca nie wiadomo jak postąpi, co tylko pomaga w budowaniu napięcia. Jednocześnie reżyser sięga po dość nieprzyjemny temat dla Amerykanów, czyli ich rasizmu, nietolerancji oraz wrogości wobec Indian. Ci nie są pokazywani tylko jako żądne krwi i squaw bestie, chociaż nie zostaje to mocno pogłębione. Ale to nie o nich jest ten film, tylko o Ethanie.

poszukiwacze2

Historia potrafi wciągnąć, dialogi brzmią naturalnie, a zdjęcia nadal wyglądają imponująco. Mimo małej ilości krwi, jest to brutalne kino. Nawet drobne momenty przestoju oraz przeskoki czasowe nie mają tak negatywnego wpływu (scena czytania listu) na seans. Nie brakuje też barwnych postaci drugoplanowych z kapitanem Strażników Teksasu, który jest także… pastorem czy bardzo charakternej Laurie. Jest też jeszcze zdeterminowany Martin Pawley, będący kontrastem dla Ethana. Młodszy, troszkę naiwny i z twardszym kręgosłupem moralnym wydaje się osobą, z którą łatwiej można się identyfikować. I wszyscy są zagrani bardzo dobrze, bez sztuczności czy fałszu.

poszukiwacze3

Jestem bardzo pozytywnie zaskoczony faktem, że ten western z lat 50. godnie znosi próbę czasu. Jest jednocześnie klasyczny, jak i rewizjonistyczny. To powinno się rozpaść na części, jednak Fordowi udaje się scalić w spójną całość. No i mamy jeszcze najlepszą rolę Johna Wayne’a w całej karierze, a to powinno być rekomendacją.

8/10

Radosław Ostrowski

Niezwyciężeni

Wojna secesyjna dobiega końca, lecz obie strony konfliktu nadal pozostają nieufne wobec siebie. Jednym z tych, którzy nie pogodzili się z wojną jest oficer Konfederacji, pułkownik James Langdon. Razem z rodziną oraz grupą zaufanych żołnierzy wyrusza do Meksyku, wesprzeć cesarza Maksymiliana. W tym samym kierunku zmierza emerytowany oficer Unii, pułkownik John Henry Thomas. On jednak chce sprzedać zebrane konie dla armii cesarza Meksyku.

niezwyciezeni2

Na hasło „western z Johnem Waynem” mniej więcej wiadomo, czego się należy spodziewać. To będzie raczej lekka rozrywka, pokazująca dość wyidealizowany obraz Dzikiego Zachodu. Lata się zmieniały, ale Duke nie zmienia się wcale. Nie inaczej jest zrobiony film Andrew McLaglena z 1969 roku, chociaż jest parę drobnych różnic. Przede wszystkim mamy tutaj zderzenie dwóch przeciwstawnych sił. Byli żołnierze Unii oraz żołnierze Konfederacji są niejako zmuszeni do wspólnego działania, zmierzając do jednego miejsca. Czuć tutaj (zwłaszcza po stronie szarych mundurów) pewne spięcia, mogące doprowadzić do siłowej konfrontacji. Nie liczcie jednak na to, bo dowódcy szybko znajdują wspólny język i zaprzyjaźniają się dość szybko. Od razu czuć klimat lekkiej przygody, gdzie zwaśnione strony łączą siły do wspólnego celu, pokonując wiele przeszkód.

niezwyciezeni1

Ku mojemu zdumieniu, „Niezwyciężeni” potrafią dostarczyć frajdy. Nie brakuje tu humoru, strzelanin, a nawet romansu czy romansów (trójkąt córka szefa Konfederatów/adoptowany syn pułkownika Unii/drobny chłopak lub pułkownik Thomas i wdowa po majorze Langdonie), poprowadzonych bardzo delikatne, z odrobiną ciętego humoru oraz docinków. Sama akcja też prezentuje się dobrze, z szerokimi ujęciami, dynamicznym montażem i napięciem. Nie brakuje paru niespodzianek po drodze (oddział Francuzów czy dowódca zapraszający Konfederatów do siebie) i te twisty nadal potrafią utrzymać uwagę.

niezwyciezeni3

Aktorsko jest solidnie, bez fajerwerków, ale też i bez poczucia wstydu. John Wayne pasuje do twardych, trzymających się zasad twardzieli. Prawych i sprawiedliwych. Jak ktoś lubi ten sposób grania, będzie zadowolony. Porządnie wypada też Rock Hudson jako niby antagonista, ale też mający pewne zasady oraz większe ryzyko na swoim koncie. Czuć tutaj chemię między tymi bohaterami oraz wzajemny respekt, który doprowadza do przełamania obaw i niechęci. Zaskakujący i nieoczywisty duet.

„Niezwyciężeni” to bardziej przygodowy film akcji czy klasyczny western niż dokonania w stylu Leone lub Peckinpaha. Ale czy każda taka opowieść musi być rozsadzeniem gatunku od środka? Lekka oraz przyjemna rozrywka w staroświeckim stylu.

7/10

Radosław Ostrowski

Barbarzyńca i gejsza

Mamy tutaj historię człowieka, który trafił na obcy grunt i próbował zrozumieć nowy, nieznany świat. Jest rok 1858, Japonia czasu szogunatu. Od wielu wieków nie został tu wpuszczony żaden cudzoziemiec, traktowany przez tutejszych jak zaraza. Tym razem do Kraju Kwitnącej Wiśni trafia amerykański dyplomata Townsend Harris na polecenie samego prezydenta USA, by nawiązać stosunki dyplomatyczne z Japonią. Ale miejscowe władze dość sceptycznie traktują nowego przybysza, nie uznając jego uprawnień ani kompetencji i chcą się go jak najszybciej pozbyć. Zostaje mu jednak przydzielona gejsza Okichi, mająca obserwować, ale i pilnować przybysza.

barbarzynca_i_gejsza2

Kolejne zderzenie dwóch światów w dorobku Johna Hustona, ale tym razem mamy dwie odmienne kultury oraz historię inspirowaną prawdziwymi wydarzeniami. Czyli co może zrobić Amerykanin, by poznać kulturę japońską oraz przełamać izolacje tego kraju od reszty świata. Problem w tym, że film chce połączyć wątki polityczno-kulturowe z romansem między cudzoziemcem a gejszą. I efekt jest dość rozczarowujący. Niby są pewne próby pokazania państwa Japonii jako wewnętrznie skonfliktowanego, rozdartego między tradycją i przesądami a chęcią przełamania izolacjonizmu, ale to wszystko wydaje się jakieś takie płytkie, mocno skrótowe i nieangażujące. To samo dotyczy romansu między Harrisem a Okichi, który bardziej jest deklaratywny niż widoczny. Do tego nie czuć było chemii między bohaterami, co boli. Przyczyną tego stanu rzeczy może być fakt, że „Barbarzyńca i gejsza” przed premierą został przemontowany i wiele rzeczy trafiło do kosza. Zmiany były tak duże, że Huston chciał wycofać swoje nazwisko z czołówki.

barbarzynca_i_gejsza1

Czy jest coś dobrego i udanego w tym tytule? Zdecydowanie broni się warstwa wizualna: scenografia oraz kostiumy wyglądają naprawdę dobrze. Twórcy część zdjęć kręcili w Japonii i to widać, zaś muzyka też oddaje specyfikę kraju. Nie brakuje kilku mocnych scen jak wybuch epidemii cholery czy popis łuczników na koniu oraz przepychu podczas pokazania pewnego pietyzmu, obyczajów, ale to troszkę za mało. Boli też pewien drobiazg, czyli chwile, gdy niektórzy aktorzy azjatyccy posługują się angielszczyzną. Ja rozumiem, że chodziło o zrozumienie dialogów, ale to wszystko wydaje się bardzo sztuczne z dzisiejszej perspektywy.

Sytuacji nie jest w stanie nawet uratować aktorstwo. Pomyłką (inaczej nie jestem w stanie tego nazwać) było obsadzenie Johna Wayne’a w roli dyplomaty. Niby jest to próba przełamania swojego emploi, ale nie mogę pozbyć się wrażenia, że aktor jest bardzo sztywny, czuje się mocno skrępowany, zaś głos brzmi tak jak typowy John Wayne. Tylko, że ten aktor sprawdza się w rolach wymagających czynów fizycznych, a nie mówienia dialogów, co brzmi strasznie. Lepiej wypada zarówno Sam Jeffe (tłumacz Henry) oraz Eiko Ando jako Okichi.

„Barbarzyńca i gejsza” to jeden z tych filmów, dla których czas był bardzo okrutny. Mocno archaiczne w formie, bardzo płytko traktujący kwestię przełamywania barier oraz romansu między osobami z dwóch różnych światów. Zasłużenie zapomniane dzieło w dorobku Hustona.

5/10

Radosław Ostrowski

nadrabiamhustona1024x307